Na temat emocji powiedziano i napisano bardzo wiele. Dlatego skoncentruję się na siedmiu praktycznych aspektach dotyczących emocji, które okazały się najbardziej wartościowe dla mnie. Mam nadzieję, że okażą się wartościowe również dla Ciebie.

Do czego potrzebne są emocje?

Emocje mówią nam o tym, co jest dla nas ważne. Jeśli nagle tuż przede mną pojawiłoby się wielkie zwierzę, to bez wątpienia, czułbym strach, zanim jeszcze potrafiłbym to zwierzę nazwać. W sytuacji zagrożenia, ułamki sekund mogą decydować o przetrwaniu i to po to mamy emocje – pozwalają nam super szybko reagować na sytuację, której doświadczamy… i w rezultacie pomagają przetrwać.

Emocje a uczucia

Emocje są zależne od określonych sytuacji i dlatego zazwyczaj są krótkotrwałe. 

Uczucia są bardziej trwałe i nabywamy je w trakcie własnego rozwoju – gdy zdobywamy doświadczenia związane z życiem społecznym.

Czy podział na emocje i uczucia ma duże znaczenie praktyczne? Moim zdaniem ma znaczenie drugorzędne. Myślę, że najważniejsze jest to by potrafić:

• nawiązać kontakt ze swoimi emocjami na tu i teraz 
• potrafić przyjąć i zaakceptować emocje
• a następnie emocje można: przeżyć, wyrazić, wykorzystać jako wskazówkę dotyczącą naszych pragnień lub potrzeb

Jakie rozróżniamy emocje podstawowe?

Jeśli zagłębisz się w temat, to dowiesz się, że badacze tworzą różne podziały i klasyfikacje. 

Jeden z najbardziej znanych badaczy emocji to Paul Ekman. Ten amerykański psycholog przez wiele lat badał zachowania niewerbalne ludzi w USA, Europie, Ameryce Pd., Japonii, Izraelu i innych krajach. W wyniku badań odkrył, że istnieje grupa emocji uniwersalnych dla różnych kultur i ras, tak samo wyrażanych i występujących w podobnych sytuacjach. W 1972 Ekman podał swoją listę podstawowych emocji: 

1. gniew
2. odraza 
3. strach
4. smutek
5. zaskoczenie
6. szczęście

To, co moim zdaniem najważniejsze, to, że większość emocji jest emocjami, które śmiało można nazwać “trudnymi”. Jest ich aż 4 na 6. Emocję zaskoczenia umieściłbym bowiem gdzieś po środku zestawienia. Szczęście jest natomiast jedyną przyjemną emocją. I nawet jeśli znajdziesz inne klasyfikacje, to zauważysz to samo: “przyjemnych” emocji będzie mniej.

Jest to świetne potwierdzenie dla tezy, że emocje są po to, by pomóc nam przetrwać. Te trudne, by ochronić nas przed zagrożeniami, a te miłe, byśmy tworzyli relacje… i przetrwali jako gatunek 😉 

Co się kryje pod emocjami?

Widząc lwa, poczuję strach. I tyle. Nic pod tym strachem nie ma. Jeśli przeżyję to spotkanie, to strach stopniowo zastąpi poczucie ulgi i radość z tego, że przeżyłem. Pod poczuciem ulgi oraz późniejszą radością też nic nie będzie. Czysta sprawa.

ALE sprawy z emocjami nie zawsze są tak proste. Na przykład, u mnie, w domu rodzinnym nie było przyzwolenia na wyrażanie złości. 

Jako dzieci mamy naturalną zdolność do adaptowania się do sytuacji – by przetrwać. I ja, jako dziecko chcące przetrwać, również znalazłem swój sposób. Kiedy czułem złość, przykrywałem ją smutkiem. Innymi słowy smutek był emocją, która była widoczna na wierzchu, ale była ona emocją kryjącą dla złości, która była pod spodem.

Odpowiadając więc na początkowe pytanie: czasami pod emocjami, kryją się inne emocje. Warto o tym wiedzieć szczególnie wówczas, jeśli doświadczyłeś lub doświadczyłaś trudnych czy wręcz traumatycznych przeżyć. Warto, bo to może Ci pomóc lepiej poznać i zrozumieć siebie.

Dlaczego zarządzanie emocjami jest trudne?

Zarządzenie emocjami jest trudne z wielu powodów, m.in.:

1. bo trudno zarządzać „żywiołami”
2. bo możemy być zalani emocjami, albo odbierać je zbyt słabo
3. jeśli emocje są przykryte innymi emocjami, to najważniejsza informacja dla nas również jest przykryta i trudniej dostępna
4. możemy słabo identyfikować emocje
5. czasami, emocje są na tyle dla nas trudne, że nie jesteśmy z nimi wystarczająco długo, by dowiedzieć się, co próbują nam powiedzieć (i w rezultacie wpadamy w efekt błędnego emocjonalnego koła)

Dobra wiadomość jest taka, że zarządzanie emocjami to umiejętność i można ją rozwijać.

Kto jest odpowiedzialny za moje emocje?

Jak ktoś mnie wkurzy, to dość naturalnie: wydrę się na niego, że mnie wkurza.

Jak ktoś zrobi dla mnie coś miłego, to przecież mnie uszczęśliwia, prawda?

Otóż nie.

Gdy jestem w emocjach, łatwo ulec tego typu iluzji. W pierwszym odruchu łatwo jest przypisać drugiej osobie odpowiedzialność za to, co czuję, zamiast przyjrzeć się emocjom, które są we mnie. A już szczególnie wtedy, gdy emocje, którym miałbym się przyjrzeć, są dla mnie trudne.

Nasze emocje mogą powstawać w reakcji na sytuacje, które nas spotykają, w szczególności w reakcji na działania innych ludzi. Co więcej, nie mamy wpływu na powstawanie naszych emocji. One po prostu powstają – taka jest ich super moc – powstają, by dać nam informację o tym, że dzieje się dla nas coś ważnego. Bez względu na to, czy mi się to podoba czy nie, fakty są nieubłagane: moje emocje powstają na moim terytorium psychologicznym. Są to informacje ode mnie dla mnie, i dlatego są moje. Chociaż ta perspektywa jest trudna, to na dłuższą metę, jest bardzo porządkująca i praktyczna. 

Które emocje są pozytywne?

Jeśli popatrzymy na emocje jako ważne dla informacje, to wówczas sprawa jest bardzo prosta: wszystkie są pozytywne. Oczywiście niektóre emocje, te mniej przyjemne do przeżywania, zazwyczaj witamy z mniejszą radością.

Ja lubię myśleć o emocjach w ten sposób, że jeśli mam lepszy kontakt z trudnymi emocjami, to uwrażliwiam się również na głębsze przeżywanie emocji, których doświadczam w sytuacjach pozytywnych. I w efekcie ubogacam swoje życie.  Takie patrzenie na emocje daje mi więcej optymizmu i pozwala odnajdować równowagę.

Podsumowanie. Jakie są 3 najważniejsze kwestie dotyczące emocji?

1. Wszystkie emocje są dobre, bo pomagają nam przetrwać: indywidualnie i jako gatunkowi
2. Emocje są wskazówkami, więc warto umieć je rozpoznawać, przeżywać i wyrażać – bez wyrządzania krzywdy innym
3. Moje emocje są moje. Twoje emocje są twoje. Każdy z nas ma własne emocje i każdy z nas ponosi odpowiedzialność za działania podjęte pod wpływem emocji.

Tyle na dzisiaj, trzymaj się ciepło, Rafał  Stolarek

Potrzebujesz wsparcia?

Czas obniżonego nastroju lub którejś z opisywanych poziomów depresji, to bardzo trudny okres w życiu. Potrzebujesz wsparcia lub chcesz popracować w ramach psychoterapii nad przyczynami doświadczanych przez Ciebie objawów? Zachęcam Cię do rozważenia współpracy ze mną lub kimś z zespołu Nasze Relacje. Więcej szczegółów znajdziesz tutaj: Psychoterapia Piaseczno i online oraz tutaj: Oferta.

Nasza oferta: psychoterapia indywidualna, terapia par, psychoterapia grupowa – w Piasecznie i online, jak również warsztaty z komunikacji dla par i singli.

Uwaga: Trwa nabór do grupy psychoterapii w Piasecznie, w ramach której będzie możliwość w empatycznej i bezpiecznej przestrzeni odkrywać nowe sposoby bycia w relacji, przy wsparciu moim i grupy – kliknij by dowiedzieć się więcej i umówić się na darmową konsultację.

Jestem certyfikowanym psychoterapeutą w podejściu Gestalt. Moją intencją dla działalności Centrum Rozwoju Nasze Relacje jest dawanie Ci takich jakości, które umożliwią Ci poszerzenie świadomości. Wierzę bowiem, że poszerzona świadomość daje realne szanse na ugruntowane zmiany w życiu – życie w autentyczności, prawdzie, lekkości i obfitości.

Rafał Stolarek Centrum Rozwoju Nasze Relacje 888-200-760 kontakt@naszerelacje.pl

 

— #Relacje #Wsparcie #RozwójOsobisty #Gestalt #ZdrowiePsychiczne #PsychoterapiaPiaseczno Foto na górze wpisu: Tom Pumford on Unsplash

 

  Ten artykuł powstał również jako nagranie video 🙂